Chemex to sprzęt kuchenny, o którym można śmiało powiedzieć, że jest genialny w swej prostocie. To szklane naczynie w kształcie klepsydry, z poręcznym uchwytem na srodku służy do zaparzania delikatnej i aromatycznej kawy. Polscy kawosze odkryli je całkiem niedawno, choć jest ono starsze niż ekspresy do kawy.
Skąd się wziął Chemex?
Chemex został stworzony przez Petera Schlumbohma, wynalazcę i chemika niemieckiego pochodzenia na początku lat 40. XX w. Specjalizował się on w tworzeniu przedmiotów codziennego użytku, jednak to właśnie dzięki Chemexowi stał się szerzej znany – i to nie tylko wśród wielbicieli kawy. Zaprojektowany przez niego zaparzacz stał się bardzo popularny w świecie designu użytkowego. Jeden z egzemplarzy znalazł się nawet w Muzeum Sztuki Współczesnej.
Jak wygląda Chemex?
Chemex wykonany jest z żaroodpornego szkła i ma kształt klepsydry. Patrząc na niego można mieć skojarzenie z aparaturą chemiczną. Na środku klepsydry każdy Chemex posiada drewniany lub szklany uchwyt. W górnej części naczynia znajduje się rowek (dzióbek) ułatwiający nalewanie kawy. Z kolei w dolnej charakterystyczny „pępek” wyznaczający połowę objętości.
Bardzo ważnym atrybutem każdego Chemeksa są filtry przez które parzy się kawę. Wykonane są ze specjalnego papieru, grubszego niż standardowy papier używany w ekspresach przelewowych. Dzięki temu podczas parzenia z naparu usuwane są olejki zawarte w kawie. To sprawia, że ma ona ciekawy, niepowtarzalny i łagodny smak.
Skąd się wzięła popularność Chemeksu?
Na samym początku Chemeks był bardzo popularnym w USA sposobem przenia kawy. Z czasem jednak nastąpił boom na ekspresy do kawy. Zautomatyzowano zarówno metodę przelewową (na której bazował Chemex), jak i ciśnieniową (która wykorzystywana jest np. w kawiarkach). Tak powstały ekspresy przelewowe, ekspresy kolbowe, ekspresy automatyczne (ekspresy do kawy z młynkiem) oraz ekspresy na kapsułki. Chemex stał się przeżytkiem.
Swoją drugą młodość zaczął przeżywać wraz z nastaniem tzw. trzeciej fali kawowej, czyli – mówiąc w skrócie – mody na parzenie kawy bez użycia sprzętu elektronicznego, spokojnie, bez pośpiechu, starannie i z dbałością o detale. Współcześni pasjonaci kawy lubią eksperymentować z ziarnami, proporcjami, czasem zaparzania itd. Automatyczne ekspresy nie dają takiej możliwości kontroli nad procesem parzenia. Chemex oraz inne rodzaje zaparzaczy – już tak.
Oprócz wynalazku Petera Schlumbohma symbolami trzeciej fali są urządzenia takie jak dripper Hario V60 (również wykorzystujący metodę przelewową) oraz Aeropress (skrzyżowanie metody przelewowej z ciśnieniową). Wśród naczyń/urządzeń służących do ręcznego zaparzania kawy wymienić można również zaparzacz do kawy French Press oraz włoskie kawiarki (najstarsze w tym towarzystwie).
Filtry do Chemeksa
Mają uniwersalny rozmiar, są kwadratowe i pasują do prawie wszystkich Chemeksów (kupić można sprzęt o pojemności trzech, sześciu, ośmiu i dziesięciu filiżanek). Tylko do tych najmniejszych (3 filiżanki) potrzebne są filtry półokrągłe. Wszystkie rodzaje dostępne są przede wszystkim w wersji białej, niekiedy można spotkać filtry niebielone.
Można je kupić rozłożone (do samodzielnego złożenia) lub gotowe, które wystarczy wyciągnąć z pudełka i wsadzić do Chemeksa. Przed parzeniem kawy każdy rodzaj filtra należy przelać gorącą wodą.
Co oprócz filtrów i Chemeksa?
Miłośnikom świeżo mielonej kawy z pewnością przyda się młynek żarnowy – koniecznie z możliwością regulacji stopnia zmielenia ziaren (do Chemeksa potrzebna jest kawa grubo zmielona). Nie zaszkodzi również posiadanie wagi do wymierzenia ilości kawy. Przydać się też może specjalny czajnik zwany konewką, dzięki któremu można kontrolować grubość strumienia wody którą będziemy zalewać kawę.
Cena Chemeksa, koszt zakupu filtrów
Obecnie (stan na styczeń 2021) za 100 sztuk pobielanych, kwadratowych filtrów do Chemeksa zapłacimy ok. 40 zł.
Cena Chemeksa zależy głównie od jego wielkości (choć różnice nie są duże). Chemex na 6 filiżanek, z drewnianym lub szklanym uchwytem kosztuje ok. 200-225 zł. Paradoksalnie, Chemeks na 8 filiżanek (szklany uchwyt) może być nawet tańszy (ok. 180 zł).
