Ekspres kolbowy czy automatyczny?

Jeśli właśnie zastanawiasz się, czy wybrać ekspres kolbowy, czy automatyczny – sprawdź, jakie są najważniejsze różnice między nimi.

Ekspresy kolbowe zaliczane są do ekspresów ciśnieniowych, podobnie jak ekspresy na kapsułki oraz automatyczne. Jednak w porównaniu z dwoma ostatnimi poziom automatyzacji jest w nich najmniejszy. Nie bez powodu bywają nazywane również ekspresami ręcznymi, manualnymi dźwigniowymi lub półautomatycznymi. Większość z nas, choć być może nie zdaje sobie z tego sprawy, widziała jak się je obsługuję czekając na swoją kawę w kawiarni. To właśnie bowiem ekspresy kolbowe są tymi, których używają profesjonalni bariści. Bez problemu można jednak kupić ich domowe odpowiedniki. Będą zdecydowanie mniejsze, jednak zasad parzenia w nich kawy pozostanie taka sama.

Na czym polega zaparzanie kawy w ekspresie kolbowym?

Większość ekspresów kolbowych nie ma wbudowanego młynka do kawy (w przeciwieństwie do ekspresów automatycznych). To znaczy, że ziarna należy mielić ręcznie. Zmieloną kawę wsypuje się do kolby (nazywanej też portafiltrem), która jest bardzo charakterystycznym elementem ekspresów kolbowych. W kolbie znajduje się sitko pojedyncze lub podwójne (na jedną lub na dwie porcje kawy). Następnie, podobnie jak w innych ekspresach, przez kawę przepływa woda będąca pod wpływem wysokiego ciśnienia. Zanim się to stanie, kawę w kolbie trzeba dokładnie sprasować, najlepiej używając do tego specjalnego narzędzia nazywanego tamperem.

Minimalne ciśnienie wytwarzane przez pompy będącej częścią ekspresów kolbowych nie powinno być niższe niż 9 barów. Mniejsza wartość pozwalałaby na zaparzenie dobrego espresso, które jest podstawą kaw przygotowywanych przy użyciu ekspresów kolbowych. Dla porównania, minimalne ciśnienie w ekspresach do kawy z młynkiem (ekspresach automatycznych) to 15 barów.

Obok ciśnienia na jakość kawy wpływ ma również moc ekspresu. Przyzwoite ekspresy kolbowe powinny mieć moc przynajmniej 900 watów (w sklepach znajdują się jednak również urządzenia znacznie silniejsze (ponad 1500 W).

Oprócz ciśnienia i mocy bardzo ważną elementem procesu parzenia kawy w ekspresie kolbowym jest temperatura wody, która powinna wynosić od 89 do 96 st. C. Elementem grzewczym w tym przypadku są najczęściej bojlery. Woda podgrzewana jest w nich za pomocą grzałki (może być ona umieszczona wewnątrz bojlera lub okalać go z zewnątrz.

Ekspresy kolbowe posiada również w mechaniczną dyszę spieniającą mleko (tzw. panarello). To umożliwia przyrządzanie kaw białych takich jak latte czy cappuccino.

Różnice między ekspresem kolbowym a automatycznym

• Ekspres kolbowy wymaga używania gotowych kaw mielonych (co dla smakoszy nie jest dobrą opcją) lub zakupu młynka do kawy ręcznego lub elektrycznego i samodzielnego mielenia kawy. W ekspresach automatycznych młynek jest częścią urządzenia.
• Kawa w ekspresach półautomatycznych musi być przygotowywana przez osobę obsługującą urządzenie. Jej prasowanie w kolbie powinno odbywać się za pomocą tampera (to rozwiązanie optymalne). W przypadku ekspresów automatycznych wystarczy wcisnąć guzik.

  

• Sitko w kolbie każdorazowo po zaparzeniu kawy wymaga czyszczenia. W ekspresach automatycznych raz na jakiś czas trzeba opróżniać pojemnik na fusy czy umyć pojemnik na mleko. Część tych urządzeń ma program samoczyszczący.
• Dzięki temu, że w przypadku ekspresów kolbowych część czynności trzeba wykonać samodzielnie, możemy się nauczyć czegoś więcej na temat kawy – zasad mielenia ziaren, odpowiedniego prasowania kawy, przygotowywania różnych kaw na bazie espresso.
• Dzięki temu, że w ekspresie kolbowym mleko spieniane jest oddzielnie, można za jego pomocą malować fantazyjne wzorki na powierzchni kawy. W przypadku kaw z ekspresu automatycznego jest to niemożliwe.
• Dobrej jakości ekspres kolbowy kupimy już za ok. 1000 zł. Za ekspres automatyczny podobnej klasy zapłacimy ok. 2 tys. zł.

Podsumowując, na zakup ekspresów kolbowych mogą zdecydować się zwłaszcza te osoby, które interesują się kawą, lubią rytuały związane z jej przygotowywaniem, a być może w przyszłości planują nawet pracę w charakterze baristy. Powinny o nim pomyśleć również ci, których nie stać na tak duży wydatek jakim jest dobry ekspres automatyczny – być może lepiej kupić dobry ekspres kolbowy, niż byle jaki ekspres z młynkiem? Z drugiej strony, jeśli ktoś żyje w biegu i cenna jest dla niego każda minuta – przygotowywanie kawy w kolbie raczej nie jest dla niego. Przygotowanie kawy w ekspresie automatycznym jest zdecydowanie szybsze.