Tamper to przyrząd znany wszystkim baristom – używają go wielokrotnie w ciągu dnia, przygotowując kawę do zaparzenia w ekspresie kolbowym (to właśnie ten rodzaj ekspresów dominuje w kawiarniach). Nie oznacza to jednak, że tamper przeznaczony jest wyłącznie dla profesjonalistów. Jeśli masz w domu ekspres kolbowy – z pewnością go docenisz.
Co to jest tamper i do czego służy?
Tamper to urządzenie do prasowania zmielonej kawy w portafiltrze – czyli kolbie ekspresu kolbowego. Ta czynność ma kluczowe znaczenie dla procesu parzenia kawy. Jeśli zmielone ziarna nie zostałyby zbite, woda z ekspresu przepłynęłaby przez nie zbyt szybko i nie zdążyłaby wydobyć z nich odpowiedniego smaku. Przygotowany w ten sposób napar byłby „płaski” i mało aromatyczny. Ubicie (sprasowanie) kawy w sprawia, że woda dłużej przez nią przepływa.
Jeśli chodzi o samą czynność ubijania, nie ma tu jednej, obowiązującej wszystkich szkoły. Można śmiało powiedzieć, że ilu baristów, tyle metod. Między innymi dlatego dobór tampera jest w dużej mierze sprawą indywidualną. Ważne, by przyrząd ten dobrze leżał w dłoni. Nie oznacza to jednak, że nie ma obiektywnych kryteriów, które decydują o tym, czy temper jest dobrej jakości oraz czy został prawidłowo dobrany.
Jak wygląda tamper do ubijania kawy?
Tamper składa się z ergonomicznego uchwytu oraz ciężkiej podstawy wykonanej ze stali nierdzewnej lub wypolerowanego aluminium. Jego rączka powinna być dobrze wyprofilowana, w ofercie sklepów można znaleźć różne kształty – cieńsze, grubsze, bardziej lub mniej stożkowe, posiadające wyraźną „gałkę” na końcu.
Jeśli chodzi o materiał, z którego wykonana rączka, można spotkać się z tamperami z rączką drewnianą, wykonaną z połączenia drewna i metalu, czy rączką będącą przedłużeniem podstawy (takie tampery zrobione są z jednego kawałka metalu), a nawet z rączką z tworzywa sztucznego.
W zależności od wybranego modelu możemy mieć również do czynienia z różnymi kształtami podstawy. Najczęściej jest ona płaska, lecz istnieją też tampery o podstawie wypukłej bądź wklęsłej. Dobór kształtu uzależniony jest od preferencji baristy i przyjętej techniki ubijania kawy.
Duże znaczenie dla tego procesu ma również waga tampera. Jeżeli w domu przygotowujemy kilka kaw, ciężki i masywny tamper nie będzie stanowił problemu. Jednak ten sam tamper używany przez profesjonalistę, który ubija dziesiątki „kolb” dziennie, mógłby być zbyt ciężki.
Jeśli przyrząd ten (nazywany też ubijakiem do kawy) jest wykonany starannie i z dobrej jakości materiałów – a tak często się zdarza – sam w sobie może być ozdobą kuchni. Jego ceny wahają się w granicach 100-200 zł, choć zdarzają się również tańsze egzemplarze, kosztujące niespełna 100 zł.
Średnica tampera
Kluczowe znacznie przy wyborze tampera ma jego średnica. Musi być ona dopasowana do naszego ekspresu, a konkretnie – do wielkości filtra. W półprofesjonalnych ekspresach do kawy (a wiele osób je posiada) kolba i filtr są identyczne, jak w ekspresach używanych w kawiarniach. Stosuje się do nich tampery o średnicy 58-57 mm. Jeśli jednak mamy mniejszy ekspres, bardziej amatorski (a tego typu modele, ze względu na swoją niewygórowaną cenę, są dosyć popularne w naszych domach), zazwyczaj pasują do nich tampery 51 mm. Jednak w tym przypadku nie istnieje standaryzacja, dlatego przed zakupem warto zawsze dokładnie zmierzyć wewnętrzną średnicę sitka.
Mata pod tamper
Wbrew pozorom mata pod tamper to nie kolejny gadżet, ale przedmiot, który może się okazać niezbędny nawet do przygotowywania kawy w domowych warunkach. Jej zadaniem jest zadbanie o powierzchnie na których podczas ugniatania kawy kładziemy tamper. Mata chroni je przed uszkodzeniami spowodowanymi dużą siłą nacisku, ułatwia zachowanie porządku wokół ekspresu oraz zabezpiecza kolbę przed ostrymi krawędziami blatu. Podobnie jak tampery, maty są dostępne w różnych kształtach i kolorach. Dzięki temu one również mogą być elementem ozdobnym. W sklepach ze sprzętem do zaparzania kawy niejednokrotnie można się spotkać z pasującymi do siebie kompletami na które składają się mata i tamper.
Na koniec warto też wspomnieć, że tampera nie wolno używać w popularnych włoskich kawiarkach. Ciśnienie, które się w nich tworzy jest zbyt małe do tego, by woda mogła przejść przez kawę, która będzie zbita. W tym przypadku wystarczy delikatne wyrównanie.
