Żeń-szeń syberyjski z pewnością nie jest cudownym panaceum na wszystkie dolegliwości. Jednak wiele badań prowadzonych nad tym adaptogenem pokazuje, że faktycznie ma on pozytywny wpływ na nasz organizm.
Co to jest żeń-szeń syberyjski?
Żeń-szeń syberyjski to roślina, której botaniczna nazwa to Eleutherococcus senticosus, czyli eleuterokok kolczasty. Należy on do rodziny araliowatych ( Araliaceae). Jest to gatunek występujący dziko przede wszystkim w Azji, na większą skalę uprawia się go głównie w Chinach i Rosji.
Nazwa żeń-szeń syberyjski użyta w odniesieniu do eleuterokoka kolczastego nie jest przypadkowa. Nawiązuje do innej rośliny, bardziej znanej. Chodzi o żeń-szeń właściwy, czyli Panax ginseng. Oba rodzaje żeń-szenia mają podobne właściwości.
Żeń-szeń syberyjski jest krzewem silnie rozgałęzionym, dorastającym do 2,5 m wysokości, czasem osiągającym nawet 4 m. Palczastopięciodzielne liście osadzone są na ogonkach długości ok. 10 cm. Gatunek ten kwitnie w lipcu, owocuje we wrześniu. Jego owoce przypominają nieco czarny bez.
Żeń szeń syberyjski należy do adaptogenów – roślin wykazujących pozytywny wpływ na ludzki organizm, wspierających go w okresach intensywnego wysiłku intelektualnego i fizycznego, w sytuacjach stresowych itp. Ich działanie polega na wspieraniu naturalnych procesów zachodzących w organizmie. Twórcą terminu, „adaptogen” był rosyjski naukowiec Lazarev. Koncepcja adaptogenu została poszerzona przez Brekhmana i Dardymova. Według nich, żeby daną substancję można było zaklasyfikować jako adaptogenną, powinna ona spełniać trzy kryteria:
- nie może być toksyczna dla organizmu, nie może zakłócać jego prawidłowego funkcjonowania;
- powinna przyczyniać się do wzrostu odporności organizmu przeciwko szerokiemu spektrum czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych;
- powinna wywierać normalizujący efekt na różne organy i układy w organizmie. [Źródło: Daniel Załuski, Helena D. Smolarz; „Eleutherococcus senticosus – przykład rośliny adaptogennej”, Postępy Fitoterapii 4/2008, s. 240-246]
Właściwości żeń-szenia syberyjskiego
Eleutherococcus senticosus i jego właściwości lecznicze znane były medycynie chińskiej, w której rośliny tej używano dla zwiększenia sił witalnych człowieka. Badania naukowe nad nią rozpoczęli naukowcy radzieccy po odkryciu jej na terenie Rosji w 1955 r. Żeń-szeniowi syberyjskiemu przypisuje się następujące właściwości:
- przeciwbakteryjne,
- przeciwutleniające,
- immunomodulacyjne (regulujące odpowiedź naszego organizmu na infekcje różnego pochodzenia); w przypadku żeń-szenia syberyjskiego polega to na immunostymulacji (czyli pobudzeniu);
- wspomaga koncentrację i uczenie się;
fot. Pixabay - wykazano również jego pozytywne działanie w przypadku depresji i stanów lękowych;
- ma działanie moczopędne;
- obniża poziom cukru i cholesterolu we krwi;
- żeń-szeń syberyjski polecany jest również jako składnik kosmetyków;
- podnosi nieco ciśnienie krwi (co oznacza, że nie powinny go przyjmować osoby z nadciśnieniem; jednocześnie jest to dobra informacja dla tych, którzy borykają się z ciśnieniem zbyt niskim.
Zanim kupisz żeń-szeń syberyjski
Oprócz nadciśnienie, przeciwwskazaniem do przyjmowania żeń-szenia syberyjskiego jest:
- bezsenność, problem z zasypianiem;
- nadpobudliwość;
- okres ciąży i karmienia piersią.
Nie zaleca się również przyjmowania żeń-szenia syberyjskiego przez dzieci.
Warto też pamiętać, że jeśli chorujemy przewlekle lub przyjmujemy na stałe jakiekolwiek leki, suplementację żeń-szeniem należy skonsultować z lekarzem. Należy też dodać, że choć badania nad nim wyglądają obiecująco, wiele z nich prowadzonych było na małych próbach – nie jest to więc roślina w 100 proc. przebadana. Nie powinno się również traktować jej jako panaceum na wszystkie dolegliwości. Jeżeli stan naszego zdrowia się pogarsza, suplement nie powinien zastępować wizyty u lekarza.
Eleuterokok kolczasty, podobnie jak inne adaptogeny należy kupować w sprawdzonych źródłach i wybierać te preparaty, które są standaryzowane na zawartość eleuterozydów. Ze względu na pobudzające działanie należy zażywać je rano lub po południu, nie zaleca się przyjmowania ich na noc.
Oprócz żeń-szenia syberyjskiego do roślin adaptogennych zaliczamy m.in. różeniec górski (Rhodiola rosea), cytryniec chiński (Schisandra chinensis), aralię mandżurską (Aralia mandshurica), ashwaghandę, grzyby reishi (Ganoderma lucidum), grzyby shiitake (Lentinula edodes).
