Ashwagandha należy do adaptogenów – roślin i substancji mających wspomagać funkcjonowanie naszego organizmu. Była znana w medycynie ajurwedyjskiej. Obecnie jej właściwości badają naukowcy. Może być stosowana jako suplement diety.
Co to jest ashwagandha?
Ashwagandha (Withania somnifera), znana również pod nazwą żeń-szeń indyjski lub witania ospała to roślina należąca do rodziny psiankowatych. Naturalnie występuje w Afryce, Azji południowej (sięgając na wschodzie do Indii i Sri Lanki) oraz w południowej Europie (Hiszpania, Włochy i Grecja). To niewielki krzew z lekko wydłużonymi, matowymi liśćmi. Jego kwiaty mają kształt dzwonków, a następnie rozwijają się w pomarańczowo-czerwone, okrągłe owoce.
Witania ospała zaliczana jest do tzw. adaptogenów, czyli roślin zawierających substancje wpływające pozytywnie na ludzki organizm. Działają one stabilizująco na nasze funkcje fizjologiczne i ułatwiają dochodzenia organizmu do zachwianej wskutek niekorzystnych czynników środowiska zewnętrznego (np. stres, infekcje, zwiększony wysiłek fizyczny). Adaptogeny wpływają pozytywnie zarówno na nasze funkcje fizyczne, jak i intelektualne.
Twórcą terminu, „adaptogen” był rosyjski naukowiec Lazarev. Koncepcja adaptogenu została poszerzona przez Brekhmana i Dardymova. Według nich, żeby daną substancję można było zaklasyfikować jako adaptogenną, powinna ona spełniać trzy kryteria:
– nie może być toksyczna dla organizmu, nie może zakłócać jego prawidłowego funkcjonowania;
– powinna przyczyniać się do wzrostu odporności organizmu przeciwko szerokiemu spektrum czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych;
– powinna wywierać normalizujący efekt na różne organy i układy w organizmie. [Źródło: Daniel Załuski, Helena D. Smolarz; „Eleutherococcus senticosus – przykład rośliny adaptogennej”, Postępy Fitoterapii 4/2008, s. 240-246]
Właściwości ashwagandy
- Ashwagandha wpływa pozytywnie na układ nerwowy, serce oraz układ naczyniowy.
- Zmniejsza poziom niepokoju i lęku, działa antystresowo (obniżając poziom kortyzolu).
- Zwiększa naszą wydolność fizyczną i umysłową.
- Zmniejsza nadmiar wolnych rodników.
- Ma działanie przeciwzapalne.
- Obniża stężenia przeciwzapalnie.
- Obniża poziom glukozy we krwi oraz stężenie tłuszczów, cholesterolu całkowitego i trójglicerydów. Jednocześnie zwiększa stężenie frakcji HDL cholesterolu (to tzw. „dobry” cholesterol).
- Wspomaga płodność i funkcje seksualne.
- Badania wykazały, że może powodować wzrost we krwi stężenia testosteronu.
- Może powodować zmniejszenie poziomu kinazy kreatynowej w osoczu, co wskazuje na szybszą regenerację mięśni po wysiłku.
fot. Pixabay - Podobnie jak inne adaptogeny (m.in. różeniec górski), ashwagandha jest przedmiotem badań naukowców w kontekście jej zastosowania w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych. W przypadku tej konkretnej rośliny chodzi głównie o chorobę Alzheimera. Wg doniesień naukowców badania przeprowadzone na szczurach wykazały, że u zwierząt, którym podawano wyciąg z ashwagandhy proces tworzenia zwłóknień w mózgach (będących przyczyną tej choroby) uległ spowolnieniu aż o 50 procent.
Zanim kupisz ashwagandę
Podobnie jak w przypadku innych adaptogenów oraz suplementów diety, wiele właściwości przypisywanych witanii ospałej wymaga potwierdzenia naukowego. To oznacza, że nie można traktować jej jako panaceum na wszystkie dolegliwości i spodziewać się cudu. Z drugiej strony nie oznacza to jednak, że adaptogen ten nie działa na nas wcale. Najlepiej udowodnione jest jej działanie zmniejszające poziom niepokoju i stresu.
Bardzo ważne jest kupowanie jej ze sprawdzonych źródeł i sprawdzenie, czy dany suplement jest standaryzowany (mówiąc najprościej – jaka jest w nim ilość substancji czynnej) oraz z jakiej ilości surowca został pozyskany.
Jeśli cierpimy na jakiekolwiek choroby przewlekłe i przyjmujemy leki, przed rozpoczęciem suplementacji ashwagandą należy skonsultować się z lekarzem. Należy szczególnie uważać, jeśli przyjmujemy następujące grupy leków:
- leki immunosupresyjne, obniżające aktywność układu odpornościowego;
- leki uspokajające z grupy benzodiazepin i inne;
- leki przeciwcukrzycowe;
- leki przeciw nadciśnieniu
- hormony tarczycy;
- leki antydepresyjne i przeciwpadaczkowe.
Istnieją też konkretne przeciwwskazania do stosowania ashwagandhy. Należy do nich okres ciąży i karmienia piersią. Nie zaleca się również podawania jej dzieciom.
